Praktykowanie SAMOOBSERWACJI
Bardzo ważnym aspektem zdrowego trybu życia, który warto praktykować regularnie, jest obserwowanie swojego stanu zdrowia. Na samoobserwację składają się takie czynności jak:
- Regularne obserwowanie swojego stanu zdrowia – czy coś nie odbiega od normy, czy nie pojawiły się jakieś niepokojące objawy, albo objawy które trwają dłużej niż zwykle
- Wykonywanie badań kontrolnych raz w roku – takim podstawowym badaniem, które powinniśmy wykonywać raz w roku jest pełne badanie krwi
- Zapisywanie informacji o rodzaju i czasie trwania objawów – można notować w notesie lub telefonie, takie notatki mogą być potem pomocne w rozmowie z lekarzem, kiedy my już nie pamiętamy kolejności zdarzeń, nasze notatki pamiętają to za nas
- Konsultacja niepokojących objawów z lekarzem – jeśli coś nie daje nam spokoju lepiej to skonsultować, może to nic, a może dobrze przeczuwamy, że coś jest nie tak, lekarz może pomóc nam zdiagnozować problem i wysłać nas np. na odpowiednie badania, które potwierdzą lub obalą nasze podejrzenia.
Samoobserwacja może pomóc w wykryciu różnych schorzeń, w tym chorób hematoonkologicznych. Zwracając uwagę odstępstwa od normy w naszym stanie zdrowia, możemy wcześniej zauważyć niepokojące objawy chorób. Samoobserwacja powinna obejmować cały organizm: węzły chłonne, ciśnienie, temperaturę ciała, apetyt, skórę, drogi oddechowe, potliwość, masę ciała, ból, towarzyszące emocje itd. Naszą uwagę powinny zwracać stany inne niż zazwyczaj. Stałym przedmiotem samoobserwacji powinno być również badanie morfologiczne krwi wykonywane kontrolnie raz w roku.
Ważny jest również czas trwania zaobserwowanych objawów. Warto zapisać datę i okoliczności wystąpienia objawu, a następnie obserwować, jak długo potrwa. Może to nam pomóc w późniejszej rozmowie z lekarzem. Każdy objaw, który jest odstępstwem od naszego codziennego stanu zdrowia i trwa dłużej niż 2-3 tygodnie powinniśmy skonsultować z lekarzem rodzinnym.
Samoobserwacja naszego stanu zdrowia powinna trwać również po zdiagnozowaniu choroby. Zapisywanie informacji o pojawiających się objawach może pomóc lekarzowi prowadzącemu w zaplanowaniu dalszego procesu leczenia. Więcej informacji o samoobserwacji w trakcie trwającego leczenia można znaleźć w artykule: „Czy jeśli jestem w trakcie leczenia, to czy muszę zwracać uwagę na swoje zdrowie?”.
SAMOOBSERWACJA w centrum uwagi
Idea kampanii edukacyjnej poświęconej samoobserwacji zrodziła się z rozmów z pacjentami hematoonkologicznymi. Zauważali oni, że bagatelizowali błahe z pozoru objawy. Obserwacja objawów i omówienie swoich spostrzeżeń z lekarzem, mogłyby pomóc w szybszej diagnozie. Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych na Chłoniaki “Przebiśnieg” wskazuje na potrzebę monitorowania swojego stanu zdrowia i większego dbania o siebie. Zachęcamy do włączenia samoobserwacji do codziennego stylu życia zarówno osób zdrowych, jak i chorych.
“Mamy nadzieję, że prowadzone przez nas działania edukacyjne przyczynią się do zwiększenia wykrywalności chorób hematoonkologicznych.” – Maria Szuba – Przewodnicząca Stowarzyszenia Przyjaciół Chorych na Chłoniaki “Przebiśnieg”
Kampania edukacyjna odbywa się przy okazji zbliżającego się Światowego Dnia Wiedzy o Chłoniakach (15 września). W ramach kampanii Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych na Chłoniaki “Przebiśnieg” prowadzi działania promocyjne na nośnikach typu citylight. Centralnym prezentowanego punktem plakatu staje się słowo SAMOOBSERWACJA. Plakat tłumaczy co kryje się pod tym hasłem. Więcej informacji o kampanii można znaleźć na przebisnieg.org oraz na profilu stowarzyszenia na Facebooku.
CZYM SĄ CHOROBY HEMATOONKOLOGICZNE
Choroby hematoonkologiczne to choroby nowotworowe układu krwiotwórczego. Do chorób hematoonkologicznych należą m.in: chłoniaki, białaczki, szpiczak mnogi, czy zespoły mielodysplastyczne.
Na chłoniaki chorują osoby w różnym wieku, zarówno dorośli jak i dzieci. Niektóre rodzaje chłoniaków występują częściej osób dorosłych niż u dzieci i młodzieży. W przypadku chłoniaków komórki nowotworowe powstają na skutek błędów genetycznych pojawiających się podczas dojrzewania limfocytów, czyli krwinek białych. Obecnie wciąż trwają badania nad przyczyną tych błędów. Ze względu na to, że istnieje bardzo wiele typów i podtypów limfocytów, a błędy skutkujące nowotworowieniem mogą pojawić się na różnym etapie ich rozwoju, istnieje wiele typów chłoniaków. Chłoniaki mogą tworzyć się m.in w węzłach chłonnych, śledzionie, szpiku kostnym, krwi lub w innych narządach. W 30-50% przypadków choroba może rozpoczynać się w miejscach takich jak żołądek, migdałek, szpik kostny, jelito, jądro, jajnik, mózgowie, czy skóra. Niektóre chłoniaki przebiegają bardziej agresywnie od innych.
OBJAWY CHORÓB HEMATOONKOLOGICZNYCH
Objawy chorób hematoonkologicznych często są mylone z innymi chorobami. Znajdują się wśród nich takie objawy jak:
● niebolesny obrzęk węzłów chłonnych,
● krwawienia i siniaki bez konkretnego powodu,
● nieuzasadniona utrata masy ciała,
● zmęczenie, osłabienie, senność,
● częste infekcje,
● powracająca gorączka,
● przewlekły kaszel,
● duszność,
● brak apetytu,
● nudności,
● depresja,
● bóle kości,
● nadmiernie pocenie się w nocy (tak intensywne, że istnieje konieczność zmiany odzieży kilka razy w nocy),
● silne swędzenie skóry.
Najczęstszym objawem chłoniaków są powiększone, niebolesne węzły chłonne wyczuwalne na szyi, pod pachami, w pachwinach lub w innych okolicach ciała. Ich średnica przekracza 1 cm, nie reagują na leczenie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne przez okres nie dłuższy niż 2-3 tygodnie. Co charakterystyczne, powiększeniu węzłów chłonnych nie towarzyszy ból, tkliwość, czy zaczerwienienie, węzły są natomiast twarde, mało ruchome względem podłoża, mogą występować pojedynczo lub grupować się w tzw. „pakiety”.
Powiększonym węzłom chłonnym mogą towarzyszyć:
● stany podgorączkowe lub gorączka, pojawiające się w różnych porach dnia,
● osłabienie,
● zlewne poty nocne,
● chudnięcie,
● swędzenie skóry,
● bóle kości,
● kaszel i infekcje górnych dróg oddechowych oraz płuc,
● duszność, nietolerancja wysiłku,
● powiększenie wątroby i śledziony,
● zaburzenia czynnościowe ze strony układu pokarmowego.
Każdy z powyższych objawów, szczególnie jeśli występuje dłużej niż 2-3 tygodnie powinien zostać skonsultowany z lekarzem rodzinnym.